Kompresor olejowy czy bezolejowy – który wybrać?

Artykuł zaktualizowany dnia 26.08.2025

Kompresor to najważniejszy element układu sprężonego powietrza, który znajduje się w przeważającej liczbie zakładów przemysłowych, a także bardzo przydatne garażowe narzędzie. Decydując się na kupno sprężarki, na początku będzie czekało nas ważne pytanie – kompresor olejowy czy bezolejowy będzie lepiej dopasowany do naszych potrzeb? W znalezieniu odpowiedzi pomoże niniejszy artykuł.

Kompresor olejowy czy bezolejowy – zasada działania obu urządzeń

Dokonanie najlepszego wyboru nie jest możliwe bez wystarczającej wiedzy w temacie, dlatego na początek warto lepiej przyjrzeć się budowie i sposobowi działania obu rodzajów sprężarek. Zarówno olejowy, jak i bezolejowy kompresor ma spełniać tę samą funkcję – generować i dystrybuować sprężone powietrze, które jest jednym z najważniejszych współczesnych mediów. Spośród dwóch najpopularniejszych typów kompresorów – śrubowych i tłokowych – oba mogą występować w wersji olejowej lub bezolejowej. Przykładem nowoczesnych modeli olejowych są BOGE Ecoline S 11 Eko czy BOGE Ecoline S 15 Eko, które znajdują zastosowanie w zakładach o średnim i dużym zapotrzebowaniu na sprężone powietrze.

Jak działa kompresor olejowy?

Jak wskazuje nazwa, ten typ sprężarki posiada wtrysk oleju. Jest on niezbędny do całego procesu sprężania, olej wypełnia przestrzenie między ślimakami, zasysane powietrze jest transportowane wzdłuż ślimaków do komory sprężania. Olej jest również wykorzystywany do smarowania elementów tocznych, które mogą łatwo ulec zatarciu, a w rezultacie doprowadzić do poważnej awarii urządzenia. O ile w garażu konsekwencje finansowe będą wiązać się tylko z serwisem sprężarki, o tyle w zakładzie przemysłowym taka sytuacja może spowodować brzemienną w skutkach przerwę w produkcji. Właśnie dlatego w wielu fabrykach stosuje się modele o wysokiej niezawodności, takie jak BOGE Ecoline S 15 Eko DR czy BOGE Ecoline S 18 Eko, które zaprojektowano z myślą o pracy ciągłej.

Jak działa kompresor bezolejowy?

Zasada działania sprężarki bezolejowej nie różni się bardzo od sprężarki olejowej. Obie służą do tego samego. Różne są jednak ich elementy eksploatacyjne. W przypadku kompresora bezolejowego są wykonane z materiałów, które nie wymagają smarowania olejem. Wysoką jakość i wydajność zapewniają nowoczesne rozwiązania, takie jak sprężarka śrubowa BOGE C 4 R 350 l, FOCUS 20, która łączy kompaktową budowę z dużą efektywnością. Więc jaki kompresor wybrać? W poszukiwaniu odpowiedzi pomoże poniższa charakterystyka obu typów sprężarek.

Zalety i wady kompresora olejowego

Wtrysk oleju zapewnia smarowanie i chłodzenie, wydłuża żywotność urządzenia oraz pozwala na pracę w trybie ciągłym. Sprężarki olejowe zazwyczaj wyposażone są w duże zbiorniki, umożliwiające magazynowanie większej ilości sprężonego powietrza bez ryzyka spadków ciśnienia. Takie parametry zapewniają m.in. modele z serii BOGE Ecoline, np. sprężarka śrubowa S 11 Eko czy sprężarka śrubowa S 15 Eko DR, która dzięki wydajnemu układowi chłodzenia sprawdza się w pracy ciągłej w zakładach przemysłowych. Dzięki temu w pracy kompresora olejowego nie ma miejsca na spadki ciśnienia czy przestoje.

Trzeba jednak pamiętać, że kompresor olejowy będzie generować sprężone powietrze, do którego mogą przedostawać się cząstki oleju. Przez to w wielu branżach czy w niektórych domowych czynnościach nie można ich wykorzystać. Nieco niższa jakość powietrza czasami nie jest problemem, np. do zasilania różnego rodzaju urządzeń pneumatycznych. Ze względu na swoje właściwości kompresory olejowe stosuje się np. w warsztatach samochodowych i wulkanizacyjnych.

Dla niektórych osób wadą może okazać się rozmiar kompresorów olejowych – większy zbiornik to większa waga. Bez problemu można jednak znaleźć model wyposażony w kółka, dzięki którym kompresor olejowy stanie się urządzeniem mobilnym. Oczywiście wymagana wielkość zbiornika zależy od tego, jak chcemy wykorzystywać kompresor – można wybrać urządzenie ze zbiornikiem 25 l, ale można 300 l.

Jedną z wymienianych wad kompresorów olejowych jest także wzmożona konieczność systematycznej konserwacji i wymiany oleju, a także filtrów ograniczających ilość oleju w powietrzu. Ponadto powstający podczas pracy kondensat wodno-olejowy nie jest obojętny dla środowiska i musi zostać zutylizowany.

Wady i zalety kompresora bezolejowego

Mimo że elementy eksploatacyjne kompresora bezolejowego są wykonane z materiałów, które nie wymagają smarowania, ten typ sprężarki także trzeba systematycznie kontrolować pod względem czystości. Jego konserwacja jest jednak zwykle łatwiejsza i nie musi być wykonywana tak często jak w przypadku poprzednika. Jedną z najważniejszych zalet sprężarek bezolejowych jest to, że do powietrza nigdy nie dostaną się cząsteczki oleju, a więc będzie spełniać najwyższe wymagania względem czystości. Kompresory bezolejowe mogą być dzięki temu wykorzystywane w branżach, które używają tylko nieskazitelnie czystego strumienia sprężonego gazu.

Kolejnym atutem jest to, że kompresor bezolejowy łatwiej obsłużyć. Przez to jest często wybierany do prac domowych, np. pompowania kół roweru, malowania czy czyszczenia. Ponadto jest mniejszy niż sprężarka olejowa, co też przemawia na jego korzyść. Kompresor bezolejowy, w przeciwieństwie do olejowego, nie emituje do atmosfery szkodliwych substancji. Ponadto jest lekki i mobilny.

Brak wtrysku oleju oznacza jednak, że kompresor nie jest chłodzony, a więc nie jest przystosowany do ciągłej, wymagającej pracy. Minusem są też mniejsze zbiorniki. Wyjątkiem od tej zasady są wspomniane nowoczesne sprężarki BOGE, np. BOGE Seria C4 R BASE, które zostały zaprojektowane do utrzymywania stabilnych parametrów pracy przy zachowaniu czystości sprężonego powietrza. Sprężarki śrubowe BOGE łączą w sobie wszystkie zalety urządzeń bezolejowych, czyli przede wszystkim najwyższą jakość sprężonego gazu, a jednocześnie są bardzo wydajne. Do chłodzenia zamiast oleju używa się w nich wody.

Części do kompresora bezolejowego

Sprężarki bezolejowe uchodzą za rozwiązania wymagające mniej intensywnej obsługi niż modele olejowe, jednak również w ich przypadku regularna konserwacja i wymiana części eksploatacyjnych jest niezbędna do utrzymania pełnej wydajności. Najważniejsze elementy to filtry powietrza, które zatrzymują pyły i drobne cząstki mogące uszkodzić wewnętrzne podzespoły. Zanieczyszczony filtr powoduje spadek efektywności, zwiększone zużycie energii oraz ryzyko przegrzewania.

Ważną rolę odgrywają również uszczelki odpowiadające za utrzymanie pełnej szczelności układu. Ich zużycie może prowadzić do nieszczelności i strat ciśnienia, co bezpośrednio obniża jakość pracy urządzenia. Do tego dochodzą zawory kontrolne, które regulują przepływ powietrza i zapobiegają cofaniu się sprężonego gazu. Ich niesprawność może skutkować nierówną pracą sprężarki i zwiększonym obciążeniem silnika.

Regularnie sprawdzany powinien być także stan cylindrów i tłoków. W sprężarkach bezolejowych stosuje się materiały o podwyższonej odporności na tarcie. Dzięki temu możliwa jest praca bez smarowania, jednak intensywna eksploatacja w trudnych warunkach może przyspieszać ich zużycie.

W nowoczesnych modelach wykorzystuje się części o podwyższonej trwałości, które znacząco wydłużają okresy pomiędzy przeglądami. W tego typu sprężarkach stosuje się również nowoczesne systemy monitorowania stanu podzespołów, które informują użytkownika o potrzebie serwisu jeszcze przed wystąpieniem usterki. To pozwala uniknąć przestojów i utrzymać powietrze w najwyższej jakości.

Części do kompresora olejowego

Sprężarki olejowe, mimo wysokiej wydajności i zdolności do pracy ciągłej, wymagają starannej obsługi i systematycznej wymiany części eksploatacyjnych. Na pierwszym miejscu należy wymienić filtry oleju, które zatrzymują zanieczyszczenia mechaniczne i resztki produktów zużycia elementów ruchomych. Zatkany filtr prowadzi do zwiększonego zużycia energii oraz może powodować przegrzewanie się sprężarki.

W sprężarkach śrubowych BOGE serii S, np. BOGE Ecoline S 18 Eko, stosuje się nowoczesne separatory oraz filtry, które zapewniają czystość powietrza przy minimalnej zawartości oleju. W przypadku bardziej kompaktowych urządzeń świetnie sprawdzają się również modele z serii BOGE C, takie jak sprężarka śrubowa C 4 R 350 l, BASE, które łączą wysoką wydajność z łatwością serwisowania.

Niezwykle ważne są również łożyska i uszczelki, które zapewniają płynną pracę i szczelność całego układu. Ich nadmierne zużycie może prowadzić do spadków ciśnienia, głośniejszej pracy oraz przyspieszonej eksploatacji silnika. Wysoką wagę należy przywiązywać również do chłodnic oleju, odpowiadających za utrzymanie stabilnej temperatury w czasie intensywnej pracy. Zaniedbanie ich konserwacji skutkuje ryzykiem przegrzewania się całego urządzenia.

Warto też zwrócić uwagę na filtry powietrza i filtry liniowe, które pracują w parze z systemem olejowym, zapewniając, że do obiegu trafia powietrze wolne od pyłów i innych zanieczyszczeń. W nowoczesnych rozwiązaniach BOGE stosuje się inteligentne systemy diagnostyczne, które informują użytkownika o konieczności wymiany części eksploatacyjnych, zanim dojdzie do spadku wydajności lub awarii.

Sprężarki olejowe wymagają także regularnej wymiany oleju, która zwykle przypada co 2000–4000 godzin pracy. Właściwie dobrany olej zapewnia ochronę elementów ruchomych i stabilną pracę w długich cyklach, a to szczególnie ważne w zakładach produkcyjnych, gdzie liczy się nieprzerwana ciągłość procesów.

Kompresor olejowy czy bezolejowy – podsumowanie

Najczęściej kompresory olejowe poleca się do mniej wymagających zadań, czyli do zastosowań profesjonalnych gdzie pewna zawartość drobin oleju nie przeszkadza. Natomiast kompresory bezolejowe stosujemy w bardziej wymagających instalacjach, gdzie nie dopuszcza się zanieczyszczenia w postaci drobin olejowych. Odpowiedź na pytanie, jaki kompresor wybrać zależy jednak od konkretnego urządzenia i jego parametrów, a także od parametrów sprężonego powietrza, jakich wymaga klient. Jeśli priorytetem jest nieprzerwana praca ciągła, warto rozważyć np. BOGE Ecoline S 15 Eko DR, natomiast jeśli liczy się czystość powietrza, sprawdzi się BOGE EO lub kompaktowy BOGE C 4 R 350 l, FOCUS 20.

FAQ:

1. Co wybrać – kompresor olejowy czy bezolejowy?

Zależy to głównie od zapotrzebowania na sprężone powietrze, jego wymaganej jakości oraz prac, do jakich będziemy wykorzystywać sprężarkę.

2. Co wyróżnia kompresor bezolejowy?

Kompresory bezolejowe są mniejsze i lżejsze niż kompresory olejowe, ale zwykle też mniej wytrzymałe, jeśli nie są chłodzone. Generują strumień powietrza o najwyższej jakości i czystości, a przy tym nie emitują szkodliwych dla środowiska substancji. Używa się ich m.in. do pompowania kół czy malowania ciśnieniowego.

3. Czym charakteryzuje się sprężarka olejowa?

Wtrysk oleju zapewnia lepsze smarowanie, chłodzenie i wytrzymałość urządzenia. Sprężarka olejowa może pracować dzięki temu bez przerw, w trybie ciągłym. Dobrym przykładem jest BOGE Ecoline S 11 Eko.

4. Jak często należy wymieniać olej w kompresorze olejowym?
W większości przypadków wymiana powinna być przeprowadzana co 2000–4000 godzin pracy, zależnie od zaleceń producenta. Regularne kontrolowanie jakości oleju pozwala zapobiec awariom i przedłużyć żywotność urządzenia.

5. Jakie są skutki zaniedbania wymiany filtrów oleju w sprężarce i jak unikać ich zatykania?
Zaniedbanie tej czynności prowadzi do spadku wydajności, przegrzewania urządzenia i zwiększonego zużycia energii. W skrajnych przypadkach może dojść do uszkodzenia sprężarki. Aby tego uniknąć, należy przestrzegać harmonogramu serwisowego i stosować wyłącznie oryginalne filtry zalecane przez producenta, np. dedykowane elementy do modeli BOGE S lub C.